Carnaval de Binche
Het was best nog fris toen ik op vette dinsdag de trein nam richting Binche. Het is vanaf dan immers nog een hele tijd aftellen vooraleer de lente echt begint! Gelukkig scheen de zon en dat deed best wel deugd tijdens mijn lange treinrit vanuit Vlaanderen naar het Henegouwse Binche.
Kort voor de middag kwam ik aan in het station van Binche. Ik hoefde Google Maps niet te raadplegen! De enthousiaste massa volgen was meer dan voldoende om me in een mum van tijd voor de rest van de dag in de carnavaleske sfeer onder te dompelen.
Vette dinsdag
Vette dinsdag. De naam alleen al sprak tot mijn verbeelding. Op deze laatste carnavalsdag komen de Gilles de Binche al vanaf zonsopgang naar buiten om dit feest met een knaller af te sluiten! Zich nog eens goed laten gaan vooraleer de vastentijd begon, ligt hier aan de oorsprong. Een mens zou voor minder vroeg opstaan! Vanaf vijf uur worden de Gilles thuis afgehaald en begeleid met een bizar tromgeroffel. Het zijn trotse moeders, echtgenotes of zussen die de Gilles met zorg aankleden en hun kleurrijke plunje volstoppen met stro tot het pakje en de bochel bol staan.
Wat een massa volk op de centrale Eugène Derbaixplaats en wat een sfeer! Paysans (vrouwelijke Gilles), Pierrots en Arlequins vullen hier de straten. Er wordt van ’s morgens vroeg al gretig champagne gedronken, als dat geen klasse is! De christelijke traditie om zich nog eens goed te laten gaan, wordt hier wel erg nauwgezet gevolgd en daar doe ik vandaag ook graag aan mee.
Carnaval in de kerk!
Omdat ik het koud krijg, bezoek ik de kerk op de Derbaixplaats die voor de gelegenheid is omgedoopt tot een pianobar en sta versteld van de metamorfose. De biechtstoel heeft er plek gemaakt voor een discobar op veilige hoogte en de confetti tussen de biervaten doet meer dan vermoeden dat de hosties hier ver te zoeken zijn… Amai, wat een sfeer! Ik kom helemaal opgewarmd terug naar buiten, klaar om me aan te sluiten bij de prachtige carnavalstoet.
Confetti, drank en kostuums in de kerk. Tijdens carnaval mag dat wel eens!
De Gille: Kledij en attributen:
De Gille is veel meer dan zomaar een ludiek carnavalsfiguur! Striptekenaars hebben de Gille vereeuwigd en ook kunstenaars werden geraakt door zijn grappige, verrassende en ontroerende persoonlijkheid.
Het lijkt net of een bende struisvogels overvliegen wanneer je de Gilles ziet aankomen met hun indrukwekkende verenvogeltooi. Het gevaarte van 1,5m hoog bestaat uit 250 à 350 kleine pluimen die samen 12 grote veren vormen. Er zijn zo’n 80 werkuren nodig om het kunstwerk van 3 kg pluimen te vervaardigen! De kostprijs ervan is om en bij de 3000 euro. Een aardig bedrag om op je bol mee rond te paraderen! Het zou me niet verwonderen als de Gilles de eerste nacht na carnaval in angstzweet wakker schieten, tastend naar hun struisvogeltooi. Zo’n duur ding wil je natuurlijk niet verliezen!
Alle Gilles dragen houten klompen en stampen in kadans rondedansen om boze geesten te verjagen en de aarde vruchtbaar te maken. Dat ritme werkt bijzonder aanstekelijk en zelf heb ik ook vaak meegedanst op dat ritme. Al was het bij mij vooral om mezelf op te warmen, want Binche carnaval vindt natuurlijk wel plaats in het midden van de winter…
De dansende Gilles worden begeleid op het ritme van een band die hen overal volgt. Deze bestaat uit trommelaars, koperblazers en houtblazers.
Het viel me op dat enkel de mannen het kostuum van de Gille dragen. De vrouwen dragen een ander kostuum en worden ook anders genoemd: de Paysanne. Er zijn verschillende verenigingen die hun eigen leden hebben, maar alleen de mannelijke inwoners van Binche mogen Gille worden. Nu ja, over folklore en culturele gebruiken kunnen we toch niet moeilijk doen?!
Het kostuum van de Gille is bolvormig, doordat het wordt opgevuld met stro en waardoor voor- en achteraan een bult ontstaat. Misschien is het door deze misvorming wel dat zij zo een geliefd figuur geworden zijn! Hun linnen pak is verder nog versierd met kleurrijke leeuwen en kronen en ze dragen ook een witte kraag en een riem met zes tot negen bellen. Gilles dragen een bundel van wilgentwijgen en een korf met sinaasappels of bloedsinaasappels.
Gilles kunnen op hun gezicht ook een masker dragen om anoniem te blijven. Het was vertederend hoe heel jonge kinderen verkleed als Gille mee in de stoet liepen! De pogingen om de appelsienen zo ver mogelijk weg te gooien waren vaak bijzonder lief om zien.
De typische outfit van de Gilles de Binche (maar dan zonder verenhoed).
Door de bochel lijken de Gilles de Binche soms wel een beetje op Quasimodo!
Verloop van het carnavalsfeest
Carnaval Binche duurt drie dagen.
Op de eerste dag, vette zondag, begint men vanaf 9u te vieren. In de namiddag is er een grote carnavaloptocht die vertrekt vanop het Eugène Derbaixplaats. Onder de toeschouwers zie je heel wat kinderen die zich verkleed hebben. Tussen de carnavaloptocht met heel wat kleurrijke pakken aan, ontbreken natuurlijk de Gilles de Binche ook niet.
De tweede dag begint met een rondedans (vanaf vijf uur ’s ochtends tot ’s avonds!) op de Grote Markt. De Gilles dansen zij aan zij met tussenin hun rieten korven gevuld met sinaasappels. Hierbij worden ze muzikaal begeleid door koperblazers en trommels. Op hun houten klompen houden ze de monotone kadans van het ritme aan en het lijkt of er aan deze avond maar geen eind komt! De feestelijke avond wordt met vuurwerk afgesloten.
De derde dag, vette dinsdag is het hoogtepunt van dit driedaagse feest. Om 15:30u vertrekt de grote stoet van het standbeeld van de Paysans (Av. Deliège) naar de Grote Markt. Dan dragen de Gilles hun verenhoed en gooien ze met sappige sinaasappels naar het publiek. Elke Gille heeft gemiddeld zo’n 25 kg appelsienen bij zich. Nu snap ik helemaal waarom die arme mannen zo’n bochels hebben! De manden met appelsienen worden bijgevuld door helpers met rugzakken die hen begeleiden tijdens het volledige parcours.
Zijn dit nu struisvogels, of zijn het gewoon de hoeden van de Gilles?
Enkele carnavalweetjes
- In 1789, na de Franse Revolutie, verbood de kerk Carnaval omdat er teveel werd gegeten en gedronken.
- Carnaval valt 47 dagen voor Pasen. 2 februari is het vroegste moment en 8 maart het laatste moment.
- De vasten duurt wel veertig dagen maar de zondagen worden niet meegeteld!
- Carnaval wordt ook wel Vastenavond genoemd en het was de laatste mogelijkheid om zich nog eens goed te laten gaan vooraleer de vastentijd begon. Op vette dinsdag (net voor de vasten) werd al het vet wat er in huis was opgebruikt omdat het anders toch maar zou bederven.
- Binche Carnaval, raakte net zoals in Aalst op de Unesco-lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed.
Vliegende appelsienen
Op dag twee worden massa’s appelsienen in de menigte gegooid. Het meest veilige plekje is dan ook dicht tegen de dranghekkens aan te gaan staan. Denk eraan dat je dan anderhalf uur vooraf een plaatsje moet bemachtigen, want de massa volk die toestroomt is echt ongezien! Een bloedende neus of een pijnlijk voorhoofd zijn niet uitzonderlijk, vooral als je meer naar achteren staat…
De ramen zijn daarom ook beveiligd met gaas om de vliegende sinaasappels tegen te houden. Neem voldoende zakken mee als je graag de volgende ochtenden een vers geperst glaasje sinaassap drinkt! De Gilles zijn bijzonder gul en vijf kilogram vangen lijkt me echt heel goed haalbaar. Er lopen zelfs mensen met netten rond om appelsienen te vangen.
De ramen en deuren worden goed afgesloten, want zo’n harde sinaasappel zou wel eens een raam kunnen breken!
Het zijn trouwens niet alleen Gilles die rondlopen op dit carnavalsfeest!
Waarom je Carnaval de Binche niet mag missen!
Als je samen met duizenden andere bezoekers gek wil doen, drinken, de kadans van de Gilles mee wilt beleven op het tromgeroffel door de feestende stad, dan ben je in Binche op de juiste plek. Samen feesten doet je immers alle zorgen van elke dag vergeten!
Bovendien werd Binche Carnaval in 2003 door de UNESCO toegevoegd aan de Lijst van Meesterwerken van het Orale en Immateriële Erfgoed van de Mensheid.
Zelfs de allerkleinsten delen sinaasappels uit!
Eten en drinken
Champagne, cava, bier, wijn, frisdrank… de drankgelegenheden doen het bijzonder goed. Je vindt in de buurt ook enkele eenvoudige eetgelegenheden, er zijn ook kraampjes met nogal wat witte en zwarte pensen (boudin) en hamburgers.
Wist je trouwens dat het ook een oude katholieke traditie is om tijdens de vasten geen vlees te eten is? In die betekenis is Carnaval afgeleid van het Latijn: Carne vale (= vaarwel aan het vlees).
Natuurlijk vind je ook op heel wat plaatsen onze lekkere Belgische frieten.
De Gilles moeten natuurlijk ook warm blijven en hoe doe je dat beter dan met een lekker glaasje cava?
Wil je nog meer weten?
- Hou je van stripverhalen, lees dan ook ‘De joviale Gille’ van Suske en Wiske.
- Bezoek Het Musée International du Carnaval et du masque in Binche. Het Internationaal Carnaval- en Maskermuseum neemt je mee in de fascinerende wereld van maskers, winter en carnavalsfeesten doorheen de hele wereld. Vaak zijn er ook tentoonstellingen en workshops. Er worden ook rondleidingen en activiteiten voor volwassenen, families en kinderen voorzien. Dit mag je ook niet missen!
- Weinig toeristen bezoeken de stad Binche , in de provincie Henegouwen. Nochtans vind je er de best bewaarde middeleeuwse omwalling van ons land en zijn er nog dertig versterkte torens behouden. De stadsmuur werd gebouwd in de 13de eeuw.
- Krijg je maar geen genoeg van rondvliegend fruit? Net voor vette dinsdag wordt in Ivrea (Italië) een gigantisch gevecht gehouden met sinaasappels (in Binche wordt er in vergelijking veel zachter met de citrusvruchten gegooid).
- Mag het ook wat anders zijn dan fruit? Dan moet je naar Spanje. Iedere laatste woensdag van augustus wordt in Buñol ‘La Tomatina’ georganiseerd. Een feest waarbij rottende en platgedrukte tomaten je rond de oren vliegen.
De stadsmuur van Binche is de best bewaarde van België, maar ik betwijfel of het tegen al die sinaasappels wel opgewassen is!
Hoe geraak je er?
Wanneer je weet dat Binche Carnaval druk bezocht wordt dan is het wel heel erg handig is om gebruik te maken van de B-dagtrip van de NMBS.
Ga met de massa mee vanaf het station en op minder dan tien minuutjes stappen zit je meteen in het feestgedruis!
Zoals je ziet gaat het er hier al bij al nog vredig aan toe. Een sinaasappel op je smoelwerk krijgen doet immers niet echt deugd!
Handige sites om je reis te plannen
Ben je een reisje aan het plannen? Dit zijn websites die ik zelf gebruik en sterk aanraad voor een zorgeloze vakantie:
De beste deals vind ik altijd op Skyscanner doordat je eenvoudig op de goedkoopste maand kan filteren.
🛏️ Overnachtingen:
Het grootste aanbod hotels vind je op Booking.com. Door hun Genius korting kun je hoge kortingen krijgen!
Bij Sunny Cars of Tui Cars trek je op pad met een volledig verzekerde wagen met fantastische Nederlandse customer service. De goedkoopste autohuur vind ik altijd bij Discover Cars of Easy Terra. 👌 Reisverzekering:
Voor korte reizen is Safety Wing de meest volledige én goedkoopste reisverzekering. Wil je een jaarlijkse verzekering? Dan raad ik Allianz Assistance aan. 🅿️ Parking aan de luchthaven:
Wil je je wagen goedkoop maar veilig achterlaten bij de luchthaven? Vergelijk prijzen via Parkos en ParkCare. 🎫 Tours en excursies:
De excursies, tickets en rondleidingen van GetYourGuide zijn altijd van hoge kwaliteit, er is een groot aanbod en je mag altijd gratis annuleren tot 24 uur op voorhand.
Andere interessante berichten...
Volg je mij al op Social Media?
Hoi, ik ben Sam Van den Haute. Gedurende de laatste 5 jaar reis ik bijna permanent de wereld rond. Het avontuur opzoeken en mooie plekjes bezoeken zijn immers mijn passie. Laat mij ook jou inspireren met geweldige verhalen, prachtige foto's en handige tips van mijn avonturen op reis. Op mijn facebookpagina en instagram account krijg je de laatste updates en mooie foto's om jou te inspireren voor je volgende reis.
Mijn tips voor reizigers werden tijdens het korte bestaan van deze blog al gedeeld op o.a. Radio 2, NPO 3FM (Nederland), De Standaard (bijlage Media Planet), Steps Magazine, Vakantiesalon Antwerpen en heel wat meer platformen.