Vrijwilligerswerk in buitenland: mijn eigen ervaring in Zuid-Afrika, tips, info en wat kost het allemaal

Vrijwilliger bij Siyafunda

Zoals de meeste mensen hou ook ik wel van beestjes. Toen Kilroy me vertelde dat er een vrijwilligersproject in de buurt van het Krugerpark was waarbij je je handen vuil kon maken om beschermde dieren te helpen, was ik dan ook snel verkocht.

Twee weken lang deed ik vrijwilligerswerk in Zuid-Afrika bij Siyafunda. Een prachtig project dat instaat voor het behoud en het verzorgen van met uitsterven bedreigde diersoorten in Afrika.
Je doet hier trouwens veel meer dan alleen maar werken! Je leert op zo’n project immers héél veel bij, je hebt meer dan genoeg vrije tijd en je beleeft zonder twijfel de tijd van je leven. 

Yannick, de blogger achter Soms Ook Heimwee, ging ook mee naar Zuid-Afrika en deed daar een ander vrijwilligersproject. Wil je meer weten over zijn ervaring? Lees dan zeker ook zijn blog.

Vrijwilligerswerk in het buitenland kan behoorlijk pittig zijn, maar je krijgt er dan ook veel voor terug!

Vakantiegevoel overheerst, ook al steek je je handen uit de mouwen

Ik moet toegeven dat ik niet goed wist waar ik me aan kon verwachten. Zou ik de hele tijd moeten werken en nauwelijks vrije tijd hebben? Of zou ik toch nog meer dan genoeg kunnen genieten van Zuid-Afrika? Want je wil natuurlijk ook echt genieten van je reis naar dit exotische land!

Na de eerste twee dagen in Siyafunda werd het me al snel duidelijk dat er hier een perfecte wisselwerking bestaat tussen vrijwilligerswerk en ontspanning.
Je wordt echt niet afgebeuld en zelfs de momenten wanneer je aan de slag gaat, voelen aan als ontspanning.

Begrijp me niet verkeerd: je doet wel degelijk iets!
Iedere morgen ben je vroeg uit de veren, je hebt dagelijks een takenpakket en samen met de andere vrijwilligers stonden we ook in voor de maaltijden en het onderhoud van ons kamp, maar met alle gelijkgestemde volwassenen hier is dat allesbehalve vermoeiend.

Aangezien de meeste taken ‘s morgens en ‘s avonds worden uitgevoerd (de hitte in de Afrikaanse savanne is ondraaglijk tijdens de middag!), hebben we heel wat uren vrij. Slaap inhalen, gezellig keuvelen met de andere vrijwilligers, data invoeren van de verzamelde informatie, of gewoon lekker chillen in de hangmat: je hebt meer dan genoeg vrije tijd, zodat je het vakantiegevoel nooit verliest.

Je hebt meer dan genoeg comfort bij een vrijwilligersproject!

Het grootste deel van je tijd observeer je de prachtige dieren van Zuid-Afrika.

Eén week als vrijwilliger bij Siyafunda: dagverloop

Hoe beleefde ik mijn week als vrijwilliger in Zuid-Afrika en wat deed ik er allemaal? Ik vertel je alles over mijn persoonlijke ervaring bij het project van Siyafunda.
Dit dagverloop staat trouwens niet (helemaal) vast! Iedere week ziet er eigenlijk wel een beetje anders uit, maar zo krijg je toch al een idee van hoe het er hier aan toe gaat.

Maandag: Aankomst in Makalali Game Reserve

Op maandagen worden alle nieuwe vrijwilligers verwelkomd bij Siyafunda.

Als je, net zoals ik, je vrijwilligerswerk in het buitenland boekt via Kilroy, dan worden de vluchten van België naar Johannesburg (met Turkish Airlines, de beste luchtvaartmaatschappij van Europa!) en de rit van Joburg naar het project (en terug) allemaal voor jou geregeld.

Aangezien het Siyafunda vrijwilligersproject nog zo’n zes uur rijden van Johannesburg ligt, is het misschien geen slecht idee om al een dagje eerder in de buurt te zijn. Natuurlijk kan je ook een vlucht van Johannesburg naar Hoedspruit regelen, maar dat zal je wel een serieuze duit extra kosten.

Als je dan toch eerder in deze omgeving bent, dan raad ik echt aan om al op eigen houtje wat van Zuid-Afrika te zien.
In de buurt van dit vrijwilligersproject ligt immers het wereldberoemde Krugerpark, maar ook de prachtige Panorama Route. Als je niet heel veel tijd hebt, dan is de Panorama Route wellicht de beste optie. Bij het vrijwilligersproject van Siyafunda zal je immers al het meeste van je tijd in het Krugerpark doorbrengen.

Vanuit Joburg word je netjes afgezet voor het imposante hek van het Makalali Game Reserve, een wildreservaat van maar liefst 26.000 hectare groot (waar ik trouwens al eerder verbleef tijdens mijn rondreis door Zuid-Afrika). Ter vergelijking: dat is groter dan de stad Antwerpen én Brussel samen!

Het verschil met Johannesburg en het Makalali Game Reserve kan niet groter zijn. Enkele uren geleden zat je nog vast in het verkeer van een metropool en nu ben je plots omringd door de ongetemde bush en de meest indrukwekkende dierencollectie ter wereld.

Met een beetje geluk zie je al meteen enkele beestjes. In dit onderdeel van het Greater Kruger National Park vind je immers alle leden van de Big Five, maar ook heel wat andere indrukwekkende dieren. Groot én klein! Want als er één ding is dat je hier leert, dan is het wel dat alle fauna en flora hier een belangrijke rol spelen.

De eerste dag hoef je je handen nog niet uit de mouwen te steken. Gelukkig maar, want je zintuigen worden al genoeg overbelast door al dat moois!
Ik had al meteen geluk, want tijdens de rit naar het bezoekerscentrum werd ik begroet door een kudde olifanten, heel wat zebra’s, tal van angstige rooibokken en zelfs twee hyena’s die van een modderbad aan het genieten waren.

Je kan bij dit project kiezen of je in het ‘base camp‘ wil overnachten of in het avontuurlijkere tentenkamp. Ikzelf koos natuurlijk voor dat laatste ( 😉 ) en kon me helemaal vinden in het basic en internetloze bestaan van de komende weken. Hoewel het base camp wel elektriciteit, internet en zelfs een zwembad heeft, mis je dat echt niet in het tentenkamp! Sowieso kom je regelmatig langs bij het base camp, zodat je je batterijen en smartphones kan opladen. En natuurlijk kan je ook even afkoelen in het zwembad met uitzicht op de savanne.

Het enige wat wel welkom was geweest, waren oordopjes. Het gehuil van hyena’s of het gebrul van leeuwen vlakbij je tent kan je wel eens wakker houden, natuurlijk…

Mijn eigen tentje in ons kamp! Elke dag komen hier wel enkele wilde dieren langs.

Al vanaf de eerste dag kreeg ik een kudde olifanten te zien. Magisch!!

Dinsdag: Je vrijwilligerswerk in Zuid-Afrika begint nu echt!

Ik was de enige nieuwe vrijwilliger deze week en dus moet ik toegeven dat ik me heel even niet zo op m’n gemak voelde. Het is toch altijd een beetje moeilijk om in een bestaand ‘groepje’ opgenomen te worden.
Gelukkig hoefde ik me daar niet lang zorgen om te maken, want zowel de begeleiders, rangers en andere vrijwilligers zijn heel sociaal. Dat is nog zo’n voordeel van een tentenkamp zonder internet: je wordt verplicht om sociaal te zijn. Leuk toch?!

Binnen de kortste keren heb je dan ook veel aan elkaar te vertellen. Bovendien geven de vrijwilligers die hier al een poosje zijn, antwoord op alle vragen en vertellen ze graag wat we tijdens dit project allemaal doen.

Dinsdag begonnen we dan ook meteen met enkele van deze taken.

Met een grote kist vol papierwerk, klommen we in de auto en reden we rond door bepaalde delen van dit wildpark. Als we onderweg beestjes zagen, dan stonden we even stil om aantekeningen te maken. Aangezien onze begeleiders meestal rangers in opleiding zijn, is dit ook het perfecte moment om hun know-how met ons te delen en zich zo voor te bereiden op de verschillende examens die ze moeten afleggen om gecertificeerd te worden.

Natuurlijk worden er niet voor alle dieren data bijgehouden. Het gaat voornamelijk om grotere zoogdieren, roofvogels, katachtigen en uiteraard alle bedreigde diersoorten. Op het formulier schreven we de aantallen, de exacte locatie (met behulp van een GPS), het geslacht en de afstand die we ons ongeveer van de dieren bevinden.
Al deze gegevens zijn belangrijk om bij te houden hoeveel beestjes van een bepaalde soort er nog in dit wildpark zijn, of er eventueel kleintjes bij zijn, hoe het met ze gaat, waar hun territorium zich bevindt en nog veel meer.

Tijdens deze ritjes komen we onderweg ook regelmatig onbegaanbare paden tegen. Op dit domein vind je immers heel wat olifanten en die hebben er duidelijk veel plezier in om af en toe een boom (of de takken ervan) om te gooien. Als je dit allemaal zou laten liggen, heb je binnen de kortste keren geen enkele begaanbare weg meer. Bovendien kan er dan ook geen onderzoek meer naar de dieren worden gedaan en kunnen de gasten van het private reservaat ook veel moeilijker wildlife spotten.
Tijdens je verblijf bij Siyafunda, zal er dus geregeld met de spierballen worden gerold om die bomen aan de kant te slepen. Als het alleen maar wat takken zijn die over de weg hangen, dan is een zaag en een tang natuurlijk al voldoende. Als een boom echt te zwaar en groot wordt, dan maken we gebruik van touwen en een wagen om het hout weg te slepen.

Nog een taak die je ongetwijfeld zal krijgen tijdens dit vrijwilligersproject in Zuid-Afrika, is om wetenschappers te helpen met het opzetten van camera traps. Verborgen camera’s worden in een metalen omhulsel aan bepaalde bomen bevestigd om zo het wildlife op een andere manier te observeren. Telkens als er een beweging wordt geregistreerd, zal de camera foto’s maken. Dit is vooral interessant om het gedrag van bedreigde diersoorten of schuwere schepsels te onderzoeken. Zo worden hun handelingen immers beter begrepen en kan er meer worden gedaan om ze te beschermen.

Zoals je ziet, breng je een groot deel van het vrijwilligerswerk door in de wagen. Onderweg zie je héél veel dieren en meestal stop je ook om ze te kunnen observeren.

Per dag zijn er twee ‘werkmomenten’. Eentje ‘s morgens en eentje in de vroege namiddag. Telkens ben je zo’n vier à vijf uur bezig, maar geloof me… dat is elke keer veel te snel voorbij! Zeker als je geluk hebt met de dieren die je onderweg te zien krijgt.

Tijdens dit vrijwilligersproject zal je het grootste deel van je tijd gebruiken om data te verzamelen.

Het is echt puffen en zweten om sommige boomstronken weg te halen.

Camera traps helpen wetenschappers verder met onderzoek naar de gewoontes van dieren, maar tegelijkertijd brengen ze ook de populaties beter in kaart.

‘s Avonds speur je ook nog naar dieren!

Woensdag: Helpen met de opleiding van rangers

Zoals ik al eerder zei, zijn de meeste mensen die je tijdens dit vrijwilligersproject begeleiden rangers in opleiding. Eens ze afgestudeerd zijn, gaan ze meestal aan de slag bij een (privaat) wildpark. Daar is het dan de bedoeling dat ze op zoek gaan naar dieren en natuurlijk moeten ze ook een heel uitgebreide kennis hebben over alles wat ze hier zien.

Om gediplomeerd te worden, moeten de rangers erg veel weten over het landschap en de beestjes die hier wonen. Daarom zijn de vrijwilligers de perfecte kandidaten om al deze kennis op te oefenen. Zo krijgen de gidsen meer zelfvertrouwen, maar leren ze zelf ook heel wat bij. Als de volunteers vragen stellen, weten de rangers immers ook wat ze kunnen verwachten van gasten bij hun toekomstige werk.

Eén van onze rangers deed tijdens deze week vrijwilligerswerk in het buitenland één van zijn examens. Om hem nog een laatste keer goed voor te bereiden, zorgden wij voor de generale repetitie.

Hij reed ons moeiteloos rond door de Afrikaanse wildernis en vertelde ons alles over enkele vreemd uitziende bomen en planten, de bizarre termietenheuvels en de prachtige dieren die we voorbij zagen lopen.

Net zoals dat bij betalende gasten van een lodge in het Krugerpark gebeurt, kregen we dit keer ook enkele lekkere versnaperingen voorgeschoteld. Zo zie je maar, vrijwilligerswerk in het buitenland is heus zo slecht nog niet!

De andere ranger die bij ons in de wagen zat, gaf hem op het einde nog enkele tips en dingen waar hij op moest letten.
Morgen zou hij zijn examen met de andere groep afleggen en (spoiler alert!) natuurlijk was hij geslaagd!

Na een verfrissend middagdutje, was het alweer tijd om onze avondactiviteiten uit te voeren. We zagen alweer tientallen soorten dieren en we mochten zelfs een prachtige zonsondergang meemaken. Ik herhaal mezelf dus nog maar een keer: het werk van een vrijwilliger is echt zo slecht nog niet!!

Van hyena’s tot zebra’s… Onze gids moet alles weten van álle dieren!

Je doet niet alleen een goede daad, je leert ook heel wat bij tijdens je vrijwilligerswerk in het buitenland!

Donderdag: Te voet bedreigde diersoorten in kaart te brengen

Aangezien we de afgelopen dagen al héél veel tijd in de auto doorbrachten, besloten we om vandaag een beetje actiever te zijn.

Na onze ochtendpatrouille met de standaard taken en klusjes, gingen we op pad met één van de oprichters van Siyafunda; een gediplomeerd ranger met heel wat jaren ervaring.

Met stevige wandelschoenen, de telemeter en een geweer om onze veiligheid te waarborgen, trokken we voor het eerst te voet de Afrikaanse savanne in. Na een uitgebreide veiligheidsbriefing (zo mag je bijvoorbeeld nooit rennen, want anders denken roofdieren dat je een prooi bent die weg loopt!), klommen we uit de wagen, vlak naast een giraf die ons geen blik waardig gunde.

Wat initieel misschien op een beetje onverschilligheid leek, bleek door onze ranger helemaal anders te worden geïnterpreteerd. De giraf bleef zijn blik de hele tijd focussen op één plek in de verte. Daaruit begreep onze gids meteen dat wij niet het grootste gevaar waren in deze omgeving maar dat er dus een roofdier in de buurt was.

Onze menselijke ogen speurden de lange, gele grassen af, maar nog steeds zagen we niets.
Om het ons iets makkelijker te maken, van gebruikten we de telemeter. Een technologisch snufje dat piepgeluidjes maakt wanneer er een dier in de buurt is met een chip of halsband met GPS.

Tijdens mijn drie eerdere dagen bij dit vrijwilligersproject in Zuid-Afrika had ik het apparaat al vele malen horen piepen, maar nog nooit was het signaal meteen zo sterk als vandaag! Dat betekende dus maar één ding… Het roofdier dat zo dichtbij lag was een bedreigde diersoort!

Onze ranger stapte voorzichtig vooruit en deed teken om hem rustig te volgen. En ja hoor, amper vijftien meter verder konden we dan eindelijk het perfect gecamoufleerde lichaam van mama jachtluipaard zien.
Hoewel we zo dichtbij stonden, bleek dat de cheetah niet echt te deren. De meeste dieren zijn hier dan ook wel gewend aan de nabijheid van mensen. Maar vergis je niet! Als je te dichtbij zou komen, zouden de dieren waarschijnlijk meteen weglopen (of zelfs aanvallen).

Terwijl we allemaal door het dolle heen waren van deze uitzonderlijke vondst, besloten we om nog even verder te zoeken naar andere dieren met de telemeter. De kans was klein dat we hier nog andere beschermde diersoorten zouden vinden, maar wie niet waagt…

En gelukkig maar dat we het probeerden! Want bij het volgende kanaal hoorden we alweer een (zacht) gepiep!

Aangezien het niet zo makkelijk is om de telemeter te hanteren, gaf ik hem aan onze ranger die er veel sneller mee kon werken. Links, rechts, rechtdoor, omhoog, omlaag, … We leken wel op zoek te zijn naar een schat!
Amper vijfhonderd meter verder werd het signaal bijna even sterk als bij het jachtluipaard en natuurlijk konden we ook dit keer onze opwinding nauwelijks verbergen.

Ondertussen waren we van de weidse grasvlakte terug op een stukje weg beland. Op deze ondergrond van grind en modder werden de voetsporen van de dieren die we zochten heel duidelijk zichtbaar. Dat betekende dus dat we nu wel heel dichtbij waren!
En ja hoor… Plotseling zagen we een groepje van maar liefst drie wilde honden uit de bossen tevoorschijn komen. Omdat deze dieren heel bang zijn van mensen, bleven ze op een flinke afstand. Toch maakte dat deze ontdekking niet minder fantastisch, want in het wild blijven er nog maar zo’n tweehonderd van deze gevlekte viervoeters over.

Wat een ervaring, maar vooral: wat een gelukzakken zijn we! Eén bedreigde diersoort mogen zien is al uitzonderlijk. Als je er dan twee op één dag ziet, dan weet je natuurlijk ook meteen dat je een grote bofkont bent!

Dat belooft voor morgen, want dan gaan we een trektocht doen van maar liefst vijftien kilometer door de uitgestrekte wildernis van dit wildreservaat. Als je vrijwilligerswerk doet in het buitenland, moet je toch ook een beetje moe zijn, he 😉 !

Zie je hoe goed dit jachtluipaard in haar omgeving op gaat? En kijk eens hoe dichtbij we staan!

Ha! Daar zat ze dus…

Twee wilde honden!

Vrijdag: Leerrijke bush walk

Vandaag worden onze taken in de voormiddag opgeschort omdat we mee worden genomen op een vermoeiende trektocht in de jungle. Op deze manier zien we pas echt hoe divers en uitgestrekt het landschap is in Zuid-Afrika!

Deze keer krijgen we een nog uitgebreidere veiligheidsbriefing dan gisteren.
Komen we in de buurt van leeuwen? Dan moeten we ze in de ogen kijken, ons groot maken en heel dreigend praten.
Zien we onderweg een luipaard? Kijk ze dan vooral níét in de ogen, want anders weten ze dat ze zijn gezien en zullen ze aanvallen.

Kruisen buffels ons pad? Blijf dan vooral rustig en blijf in de buurt van iemand met een geweer. Deze neefjes en nichtjes van de koe zijn immers bijzonder agressief!

De meeste andere dieren vormen geen gevaar en zullen uit zichzelf weglopen (“Zie je een hyena die niet uit zichzelf weg gaat? Gooi dan gewoon een steen naar z’n kop.”). Gelukkig zijn we met een groepje van meerdere mensen en dat schrikt zelfs de meest gevaarlijke schepsels af. Als er zich toch een hachelijke situatie zou voordoen, dan hebben onze twee rangers ook elk een wapen mee.

Vanuit het base camp dalen we het heuvelachtige landschap af en zoeken we meteen de verkoeling van de dichtbegroeide bossen op. Terwijl we ons zo stil mogelijk een weg banen door dit woud, horen we regelmatig het gekraak en geritsel van dieren die zich in de verte uit de voeten maken. Af en toe vangen we een glimps op van een rooibok, een nyala of zelfs een grote koedoe die angstig van ons weg springt  maar van roofdieren of grotere zoogdieren hebben we (voorlopig?) geen enkele last.

Regelmatig worden we attent gemaakt op holletjes die werden uitgegraven, uitwerpselen, bepaalde planten, bijzondere insecten en natuurlijk heel wat voetafdrukken. Aan de hand van dit alles kan een expert perfect een beeld inschatten over welke schepsels hier leven, hoe vers de sporen zijn en waar ze zich momenteel bevinden.

Onderweg zagen we ook de overblijfselen van een giraf die door leeuwen werd opgesmikkeld. Aan de hand van een zwelling op de schedel, kon de ranger ons vertellen dat het dier waarschijnlijk helemaal in paniek tegen een boom was gelopen en daar een bloeduitstorting kreeg vooraleer hij door de leeuwen werd gevloerd.

Ik moet eerlijk zijn; vaak zag ik de sporen zelf niet. Daarom is een wandeling met deze rangers ook meteen zo interessant!

Hoe verder we bij onze eindbestemming komen, hoe meer uitwerpselen van buffels er op de grond liggen. Ik bleef er vrij rustig bij, maar wanneer onze gids vertelde dat het om heel erg verse mest ging, werd ik voor het eerst wel echt een beetje nerveus…

Wanneer we vlakbij luid gekraak en geritsel horen, denk ik dan ook dat mijn laatste uur geslagen is. Heb je de spiermassa en hoorns van die beesten al eens goed gezien?!

Mijn lijkbleke gezicht kon gelukkig weer doorgaan met rood verbranden toen bleek dat het om een koedoe was die op de helling spurtte. Misschien moet ik in het vervolg iets minder snel schietgebedjes beginnen prevelen…

Gelukkig konden we deze vermoeiende, maar vooral bijzonder leerrijke, wandeling afsluiten zonder ongelukken. Op het einde werden we zelfs verwelkomd door een grote groep nijlpaarden! Dat zijn nu ook niet meteen de vriendelijkste beesten (deze knorpotten worden zelfs gezien als de dodelijkste dieren in Afrika!), maar gelukkig zaten ze wel in een rivier die zo’n tien meter lager lag dan ons eindpunt.

Na ons middagmaal in de jungle (hot dogs!), gunden we onze zere voeten graag nog wat meer rust en trokken we terug naar het kamp. Vrijwilligerswerk in Zuid-Afrika kan behoorlijk vermoeiend zijn, maar toch blijft het de hele tijd gewoon aanvoelen als een boeiende excursie.

Pas tegen de late voormiddag gingen we terug op pad met de wagen om nog wat dieren te spotten en aantekeningen te maken.

We geraakten niet ver, want amper tweehonderd meter buiten ons tentenkamp zagen we twee prachtige mannetjesleeuwen liggen. Later die avond zagen we ook nog olifanten, gnoes, giraffen en heel wat roofvogels, en dan besef ik weeral eens hoe fantastisch dit vrijwilligersproject is.

Veiligheid boven alles! We worden altijd begeleid door minstens één ranger met een geweer.

Je zou er zo overstappen, maar deze fluweelmijt is toch echt prachtig?!

Gelukkig zaten we nog een stukje hoger dan deze nijlpaarden!

Zaterdag: Wegen begaanbaar maken en bezoek aan weeshuis

Vandaag beginnen we behoorlijk moe aan de dag en dat heeft alles te maken met de leeuwen die zich zo dicht bij ons kamp hadden genesteld vannacht. Naast de hyena’s (die horen we iedere avond wel een paar keer), was het gehuil van de koningen van de jungle immers oorverdovend luid en tja… dan slaap je natuurlijk iets minder vast!

‘s Morgens beginnen we onze dag terug met het verwijderen van bomen en takken. Die olifanten kunnen er wat van, zeg!
We hebben duidelijk een stuk van het park uitgekozen dat niet zo vaak wordt bezocht, want in totaal slepen we zo maar even 17 bomen weg!! Helemaal bezweet en vermoeid keren we dan ook terug naar het tentenkamp (en onderweg zien we nog een gigantische kudde buffels!). Daar wacht ons gelukkig een verkwikkend stortbad in de buitendouche op. Wie zegt dat vrijwilligerswerk in het buitenland niet gepaard kan gaan met een beetje wellness?!

Aangezien het weekend is, staat er vandaag een uitstapje op het programma.
Samen met alle vrijwilligers, trekken we vandaag naar een weeshuis op ongeveer anderhalf uur rijden van Siyafunda.

Meteen al bij onze aankomst worden we verrast door kinderen van alle leeftijden die onze haren betasten en aan onze handen trekken omdat ze ons helemaal voor zichzelf proberen te krijgen. Alle kinderen die je hier aantreft hebben immers geen ouders (en vaak helemaal geen familie) meer. Daardoor zijn ze maar al te blij als ze hun zinnen even kunnen verzetten door spelletjes te spelen, een momentje kunnen babbelen of gewoon eens een dikke knuffel krijgen.

De mensen die dit project runnen, vertellen je tijdens een bezoek ook meer over de achtergrond van de kindjes hier. En eerlijk gezegd: dan wordt het moeilijk om het droog te houden… Bovendien zijn de meeste schatjes hier ook nog eens HIV positief, maar door bijdragen, giften en goede doelen krijgen zij gelukkig medicatie om deze verschrikkelijke ziekte het hoofd te bieden.

Wanneer enkele van de jongvolwassenen een soort van dance battle beginnen, kan ik het natuurlijk niet laten om mijn fantastische moves ook eens te tonen. Na vijf minuten zag ik -zwetend en hijgend- al in dat ik onmogelijk tegen deze natuurtalenten kon winnen…

Tegen de vroege namiddag moeten we helaas afscheid nemen van deze lieve kinderen. Tijdens de lange autorit terug naar Siyafunda, heb je meer dan genoeg tijd om te reflecteren hoe goed wij het eigenlijk wel hebben in Europa en hoe verschrikkelijk sommige leefomstandigheden hier nog steeds zijn in de eenentwintigste eeuw…

Er zijn trouwens ook heel wat vrijwilligersprojecten in het buitenland waar je met (wees)kinderen kan werken. Na één dag in dit weeshuis ben ik ervan overtuigd dat je ook hier een gigantisch verschil kan maken met een beetje passie en inzet. Als je dus niet helemaal overtuigd bent van vrijwilligerswerk met dieren, dan is dit misschien wel het perfecte alternatief.

Bomen van de wegen heisen en dikke taken afzagen is behoorlijk zwaar werk!

Ik voelde me zelf ook weer een pak jonger tussen al deze levenslustige weeskinderen!

Zondag: De laatste dag van mijn vrijwilligerswerk in Zuid-Afrika!

Elke dag zo vroeg opstaan en de vele indrukken die je te verwerken krijgt, zorgen er gegarandeerd voor dat je op zondag heel moe bent. Gelukkig mag je vandaag uitslapen. Hopelijk zijn de hyena’s en leeuwen rustig vannacht!

Als iedereen heeft ontbeten en klaar is, mag je kiezen of je de rest van de dag in het tentenkamp blijft of liever even gedag zegt aan de andere vrijwilligers in het base camp. Misschien is dat geen slecht idee, want daar kan je je batterijen terug opladen (zowel letterlijk als figuurlijk!) en vooral… Je kan hier heerlijk genieten in het zwembad! Met een beetje geluk zie je zelfs enkele dieren voorbijwandelen. Zo zag ik zelf enkele olifanten, wrattenzwijnen en koedoes vanuit het water. Zo zie je maar dat je geen dure lodge in het Krugerpark moet boeken om van zo’n ervaring te kunnen genieten.

Deze rustdag wordt in schoonheid afgesloten met een echte game drive. Bovendien is dit voor velen ook de laatste dag van hun vrijwilligerswerk in het buitenland en dat moet natuurlijk ook een beetje gevierd worden!

Samen met je team trek je er nog een laatste keer op uit, maar dit keer wel zonder al het papierwerk en de telemeter. Nu mag je gewoon heerlijk genieten van al het moois dat de Afrikaanse savanne te bieden heeft. Afsluiten doe je natuurlijk met een hapje en een drankje onder een prachtige zonsondergang.
Wat kan het leven toch mooi zijn!

Mijn weekje vrijwilligerswerk met dieren in het buitenland is echt voorbijgevlogen en zoals je misschien kan afleiden uit mijn dagverloop, voelde het op geen enkel moment aan als echt ‘werk’.

Zou ik het opnieuw doen? Honderd procent ja!

Tijdens een game drive kan je nog meer genieten van alle mooie dieren die hier wonen.

En verhongeren zal je hier ook niet doen. Wij aten zelfs (bijna) iedere dag pannenkoeken!

Ik had geluk op mijn laatste dag in het Makalali wildreservaat. Onze laatste zonsondergang hier was prachtig!

Veiligheid boven alles

Je werkt hier natuurlijk als vrijwilliger in een natuurreservaat met heel wat wilde en gevaarlijke dieren. Om die reden is het dan ook erg geruststellend dat Siyafunda veiligheid zo hoog in het vaandel draagt.

Bij aankomst in het kamp, krijg je meteen een veiligheidsbriefing waar je de do’s en don’ts te horen krijgt, maar ook wat je moet doen áls er zich ooit een onveilige situatie zou voordoen.
Toch hoef je echt niet bang te zijn, want de mens blijft in de ogen van alle dieren hier nog steeds de apex predator, oftewel het toproofdier. Dat wil zeggen dat alle beesten hier doodsbang zijn van jou en dus eerder zullen weglopen dan aanvallen.

Aangezien ik in het tentenkamp verbleef, was ik in het begin wel een beetje nerveus.
Je slaapt hier immers op een locatie zonder enige afsluiting en de nagels van een leeuw lijken me wel scherp genoeg om door een dun tentzeil te prikken. Hetzelfde geldt ook voor onze ritjes in de wagen, want soms kom je toch echt héél erg dicht bij deze wilde beesten…Langs de andere kant is het natuurlijk ook heel geruststellend dat er nog nooit iets eerder is gebeurd en dat dit project toch al zo’n twintig jaar loopt. Bovendien zijn er nog veel meer gasten die rondrijden in voertuigen zonder dak en ook bij hen is er nog nooit iets misgegaan.

De verklaring is simpel. De dieren zien de auto’s (zo lang je gewoon blijft zitten) als een levenloos object en laten deze daardoor zo dicht bij hen toe. Bovendien zijn ze ook zo gewoon aan de geur en nabijheid van mensen, dat ze nauwelijks nog opkijken als je in de buurt bent.

Hetzelfde geldt natuurlijk ook voor de tent: ook dit zien ze als een dood object.
Daarbovenop zullen ze het tentenkamp ook eerder mijden, omdat ze weten dat daar mensen wonen. Voor hen betekent dit immers de schuilplaats van het toproofdier.

Zoals je in het dagverloop hierboven ook al kon lezen, doe je af en toe ook een wandeltocht door het domein. Dan nog voelde ik me geen moment onveilig.
Enerzijds is dat omdat je zelden dieren tegenkomt (en wanneer ze er zijn, rennen ze vaak zo snel mogelijk weg…).
Anderzijds komt het omdat je altijd wordt gegidst door professionals die perfect weten wat ze moeten doen bij gevaar en bovendien ook nog eens over een geweer beschikken.

Veiligheid is belangrijk! Je werkt hier immers nog steeds met wilde dieren…

Waar moet je op letten bij het kiezen van vrijwilligerswerk in het buitenland?

Vrijwilligerswerk in het buitenland is fantastisch, maar moet dat wel zijn voor alle betrokken partijen. Daarom is het belangrijk dat je altijd een beetje opzoekwerk verricht vooraleer je naar een bepaald project vertrekt. Hier zijn alvast enkele zaken waar je op moet letten:

• Kies altijd voor vrijwilligerswerk met goede beoordelingen. We leven in een tijd waar je alles op het internet kan vinden en dus is het vaak niet moeilijk om enkele reisverslagen of beoordelingen van andere mensen te lezen. Geloof niet alles wat er online wordt geplaatst, maar wees gerust een beetje kieskeurig. Als bepaalde opmerkingen telkens opnieuw worden herhaald, dan schuilt daar hoogstwaarschijnlijk wel waarheid in.
  Dit is ook meteen een reden om in zee te gaan met een reisorganisatie zoals Kilroy. Zij weten perfect welke vrijwilligersprojecten goed worden beoordeeld en ze kunnen je ook perfect vertellen wat je ter plekke kan verwachten.
• Let altijd op als je vrijwilligerswerk gaat doen met opgesloten dieren.
  Opvangcentra voor dieren, ‘elephant sanctuaries’, ‘rehabilitation centers’… Je vindt heel veel vrijwiligerswerk in het buitenland met dieren die (al dan niet permanent) gevangen genomen zijn of waar de beestjes door omstandigheden niet meer in de vrije natuur kunnen leven.
  De meeste van deze projecten bedoelen het goed, maar helaas zijn er ook heel wat organisaties die alleen uit zijn op jouw geld. Natuurlijk lijkt het fantastisch om met een cheetah of jonge leeuw te knuffelen en daar ook nog eens foto’s van te hebben, maar als je even nadenkt weet je ook wel dat dit niet normaal is.
  Probeer te kiezen voor een vrijwilligersproject waar het onmiddellijke contact met dieren zo beperkt mogelijk is. Dan zit je meestal wel goed. Omdat hierop heel wat uitzonderingen zijn, ga ik er hier later in dit artikel nog iets verder op in.
• Laat je niet uitbuiten. En dat kan je heel breed nemen! Als je vrijwilligerswerk in het buitenland gaat doen, dan wil je natuurlijk wel helpen, maar dat betekent niet dat je onmenselijke uren moet kloppen en geen comfort meer mag hebben. Zorg ervoor dat je op voorhand al weet wat je precies gaat doen, hoe een typische dag er ongeveer uit ziet en waar je zal overnachten. Kijk ook goed na of voeding en drank is inbegrepen, maar ook of transport en andere zaken inclusief zijn.
  Klopt er iets niet? Neem dan zo snel mogelijk contact op met je reisorganisatie. Zo kunnen zij proberen om dingen te veranderen, of je in het ergste geval naar een ander project sturen.

Je moet natuurlijk wel de handen uit de mouwen steken, maar je iedere dag laten afbeulen is natuurlijk ook niet de bedoeling.

Ook bij vrijwilligerswerk met kinderen raad ik aan om een beetje onderzoek te doen.

Enkele kanttekeningen bij vrijwilligerswerk met dieren

Als je kiest voor vrijwilligerswerk in het buitenland met dieren, dan zou het onmiddellijke contact met die beesten zo beperkt mogelijk moeten zijn. Versta me niet verkeerd: soms is het zeker mogelijk, maar weet dan wel dat deze dieren bijna nooit meer in het wild kunnen worden uitgezet. En dat zou toch het uiteindelijke doel moeten zijn, niet?

Als je met olifanten in Azië werkt, dan zal het contact met de dieren wel vaak vrij close zijn.
Maar dat weet je ook op voorhand, want dit zijn immers een soort van permanente opvangtehuizen voor mishandelde olifanten.
Toch zijn ook hier bepaalde dingen not done: rijden op de dieren, geketende olifanten of mahouts (soort van opzichter) met bullhooks (een soort wapen om de olifant in bedwang te houden) zijn allemaal tekenen van verwaarlozing en onderdrukking van deze vriendelijke reuzen.

In Zuid-Afrika kreeg ik nog een verschrikkelijk verhaal te horen en dat wil ik toch ook nog met jullie delen.
Bepaalde vrijwilligersprojecten doen alsof ze wilde katten (voornamelijk leeuwen) opvangen, maar laten wel heel los contact toe tussen de vrijwilligers en de beestjes.
Zo worden de welpjes bijna non-stop geknuffeld en worden er duizenden selfies gemaakt met deze snoezelige poesjes.
Dit alles zorgt ervoor dat de jonge dieren een mens als iets vertrouwd aanzien en dus nooit meer in het wild kunnen worden uitgezet.
Wanneer de dieren te groot worden, en dus een gevaar vormen voor de meeste vrijwilligers, worden zij niet langer opgevangen maar verkocht aan piepkleine wildreservaten waar het is toegestaan om op hen te jagen. Deze verfoeilijke praktijk wordt ook wel ‘canned hunting’ of ingeblikte jacht genoemd.
Telkens als leeuwen dan een mens zien, denken zij dat ze eten zullen krijgen.
In deze ‘canned hunting’ wildreservaten wordt dan gedaan alsof de leeuwen agressief zijn en de bezoekers willen aanvallen wanneer ze -uitgehongerd- naar de mensen toelopen omdat ze denken dat ze eindelijk voedsel krijgen.

Het vervolg van dit bloederige verhaal kan je je natuurlijk al raden…

Uiteraard wil je als vrijwilliger geen deel uitmaken van zo’n mens- en dieronwaardige praktijken, want het lijkt mij net dat je het omgekeerde probeert te doen: je steentje bijdragen aan een beter bestaan voor deze arme schepsels.

Daarom vraag ik aan iedereen die van plan is om aan zo’n project deel te nemen, om altijd een beetje sceptisch te zijn en voldoende informatie in te winnen. De meerderheid van vrijwilligersprojecten met dieren heeft niets te verbergen en als je een beetje onderzoek doet, wordt dan ook snel duidelijk of alles wel goed zit. Dit is meteen ook nog eens een reden om beroep te doen op een reisorganisatie. Zij weten perfect hoe de vork aan de steel zit en zij werken alleen maar samen met projecten die zowel mens als dier respecteren.

Aan een project waar dieren worden uitgebuit wil je natuurlijk niet meewerken. Zoek dus altijd meer informatie op!

Waarom moet je betalen voor vrijwilligerswerk in het buitenland?

Dit is zonder twijfel één van de meest gestelde vragen als je van plan bent om je in te zetten voor andere mensen of dieren: “Waarom moet je in hemelsnaam betalen om vrijwilligerswerk te doen?!”.

Ik moet toegeven dat ik ook even met gefronste wenkbrauwen keek, toen ik hoorde dat mijn bijdrage aan het goede doel mij zowaar geld zou kosten.

Na twee weken op verschillende projecten, snap ik nu wel waarom dit nodig is.

Je steunt het project financieel

De meeste vrijwilligersprojecten worden nauwelijks gesteund door de staat en dus moeten ze zelf aan fondsenwerving doen. Dat gebeurt grotendeels door de short-term volunteers die een leuke ervaring willen meemaken, maar ook door giften of andere manieren van fondsenwerving.

De belangrijkste reden is natuurlijk dat jouw centjes ook helpen om het project financieel te steunen. Welk project je ook kiest, er zijn altijd (veel) kosten aan verbonden. Denk maar aan duur (onderzoeks)materiaal, beveiliging, vervoer om alle taken uit te voeren, eten en drinken, accommodaties voor de vrijwilligers, investeringen, …

Als ik specifiek denk aan waarom ik moest betalen voor mijn vrijwilligerswerk in Zuid-Afrika (Siyafunda), dan komt daar ook nog eens een bedrag bij voor de anti-stroper eenheden, beveiliging rond en in het park (poortwachters, bewakers, elektrische omheiningen, …), duur materiaal om de dieren te kunnen opsporen, goed uitgeruste 4×4’s, computers om alle data mee te verwerken, …

Vrijwilligersprojecten hebben vaak ook prijzige spullen nodig zoals computers en andere zaken. Jouw bijdrage helpt dat allemaal te bekostigen.

Vrijwilligers huisvesten kost geld

Als alle projecten ook nog eens de kosten voor vrijwilligers zouden betalen, dan is er helemaal geen geld meer over.  Bovendien kost het ook tijd (en dus geld) om nieuwe mensen op te leiden en als iedereen maar één of twee weken zou blijven, zou dat gewoon niet haalbaar zijn.
Om vrijwilligers de tijd van hun leven te gunnen, wordt er ook extra personeel aangenomen. Deze mensen kosten natuurlijk ook weer extra.

Bedenk ook dat al je vervoer van, naar en tijdens het vrijwilligersproject inbegrepen zit in de kosten. Aangezien de meeste projecten in afgelegen gebieden liggen, is dat ook niet zo vanzelfsprekend.

Je houdt alles ‘local’

De bijdrage die je levert, zorgt er ook voor dat alles lokaal blijft. En in een arm land als Zuid-Afrika kan dat zeker helpen. Zo geef je locals immers een inkomen en steun je de lokale economie.

Je wordt goed verzorgd

Ten slotte betaal je ook gewoon voor de ervaring. Je moet echt niet denken dat je in één of andere krakkemikkige accommodatie terecht komt, want er wordt hier echt goed voor je gezorgd. Het eten is lekker, de accommodaties zijn basic maar nog steeds comfortabel en je leert onderweg ook heel veel bij.
Als je weet dat een week in het Krugerpark je gemiddeld tweehonderd euro per nacht kost, dan is zeshonderd euro voor een weekje vrijwilligerswerk met dieren bij Siyafunda zeker niet duur meer!

Denk dus niet te snel dat je in de luren wordt gelegd door je reisorganisatie als je moet betalen voor vrijwilligerswerk!

Met je geld draag je bij aan het vrijwilligerswerk op verschillende manieren, maar je krijgt er zelf ook wat meer comfort voor in de plaats.

Wat kost vrijwilligerswerk in het buitenland dan?

De kostprijs van vrijwilligerswerk in het buitenland verschilt bijna altijd, waardoor ik hier geen exact antwoord op kan geven.
Alles hangt af van wat je precies gaat doen, waar je zal deelnemen aan het vrijwilligerswerk, welke kosten het project maakt, hoe lang het minimumverblijf is, etc.

Wat ik wel kan zeggen, is dat vrijwilligerswerk wel goedkoop kan zijn.

Als ik even kijk naar de uitgebreide keuze bij Kilroy, dan kan je je goede hart al tonen vanaf €230 per week in Azië of zo’n €530 voor een week in Afrika.
Vliegtickets zijn daar wel nog niet bijgeteld, maar accommodatie, maaltijden en lokaal vervoer wel.

Vrijwilligerswerk in het buitenland kan verrassend goedkoop zijn en bovendien is het ook nog een mooie reis op zich.

Vrijwilligerswerk in het buitenland boeken via een reisorganisatie

Als je graag vrijwilligerswerk in het buitenland wil doen, dan boek je die ervaring volgens mij het best via een reisorganisatie. Zelf deed ik dat via Kilroy.

Je betaalt natuurlijk wel meer als je niet alles zelf regelt, want een reisbureau blijft wel een onderneming. Toch zijn die prijzen nooit buitensporig en krijg je er ook veel voor terug.

Alles wordt voor jou geregeld

Kilroy zorgde meteen voor een goed begin van deze avontuurlijke reis. Onze vluchten werden uitgevoerd door Turkish Airlines, één van de beste luchtvaartmaatschappijen ter wereld.
Zeker als het om zo’n lange vlucht gaat, is een beetje comfort in het begin en op het einde van je reis wel aangenaam.

Het spreekt voor zich dat zij nog veel meer regelen, want de organisatie van zo’n vrijwilligersreis is zo eenvoudig nog niet.
De meeste projecten liggen immers in afgelegen regio’s of landen zonder veel voorzieningen. Zeker voor mensen zonder veel reiservaring, kan het allemaal een beetje ingewikkeld zijn om dit allemaal zelf te plannen.

En als alles voor jou wordt geregeld, dan heb jij meer tijd om te chillen in de hangmat 😉 !

Antwoord op alle vragen

Reisorganisaties regelen niet alleen je vluchten, accommodatie en vervoer, maar ze kunnen je ook een antwoord geven op alle vragen. En geloof me, die zal je hebben!

Zijn er speciale spullen die je moet meenemen? Kan ik met iemand in contact komen die dit vrijwilligerswerk eerder heeft gedaan? Heb ik een visum nodig? Kan ik dit vrijwilligerswerk combineren met een ander project of kan ik een vervolg aan mijn reis breien? …

Ervaring met vrijwilligerswerk

Dé doorslaggevende reden om voor een reisorganisatie te kiezen, is voor mij echter dat zij ervaring hebben met vrijwilligerswerk.
Zij bieden alleen gescreende projecten aan met een lange levensduur (want spijtig genoeg, zijn er altijd wel enkele organisaties die alleen maar munt willen slaan uit de goodwill van mensen).
Bovendien krijgen de reisbureaus ook heel regelmatig feedback van vrijwilligers die je zijn voorgegaan en zo zijn ze altijd op de hoogte van dingen die mogelijk misgaan ter plekke of die beter kunnen worden geregeld.

Kort samengevat: jij wordt alleen bij goede en gescreende organisaties ondergebracht en je hoeft je dus geen zorgen te maken om onethische en oneerlijke praktijken.

Hun ervaring met vrijwilligerswerk in het buitenland, zorgt er ook voor dat zij jou in het meest geschikte project kunnen onderbrengen. Als je niet zeker bent en graag wat advies wil over de verschillende mogelijkheden, dan is een gesprek met hen altijd mogelijk. Afhankelijk van je persoonlijkheid of je wensen en noden doen zij dan één of meerdere voorstellen.

Aangezien je naar een land gaat dat je niet of nauwelijks kent, heeft een reisorganisatie natuurlijk veel voordelen.

Meer dan alleen vrijwilligerswerk is ook mogelijk

Ik vind het trouwens ook het vermelden waard dat je bij Kilroy meer te zien krijgt dan alleen het project.
Vooraleer ik begon met twee weken vrijwilligerswerk in Zuid-Afrika, werd ik ook twee dagen lang rondgeleid door Johannesburg. Zo krijg je meteen een veel beter beeld van het land en de inwoners (toch wel belangrijk, zeker als je ook met mensen gaat werken).
Bovendien doen ze er ook niet moeilijk over om vluchten te verplaatsen (en soms is dat ook helemaal gratis!) als je graag wat langer wil blijven of een rondreis aan je volunteering wil koppelen.

Je hoeft nooit alleen te vertrekken!

Wil je al lang een vrijwilligersstage doen, maar begin je daar liefst niet in je eentje aan? Ook hierbij kunnen reisbureaus je helpen!
Ze brengen je maar al te graag in contact met andere mensen die van plan zijn om een goede daad te verrichten en als het klikt heb je meteen een travelbuddy!

Het belooft sowieso een prachtige ervaring te worden!

… Of toch zelf regelen?

Natuurlijk kan je alles ook zelf op touw zetten!

Het beste wat je dan kan doen, is om mailtjes te sturen naar de projecten zelf of naar overkoepelende organisaties zoals Save Foundation (Zuid-Afrika).

Bedenk wel dat de vrijwilligersprojecten zelden de tijd zullen nemen om al jouw vragen te beantwoorden of je te helpen met alles te regelen. Dat is zeker niet omdat ze jouw hulp niet willen, maar gewoon omdat ze daar de tijd en middelen niet voor hebben.
Meestal werken zij al samen met reisbureaus zoals Kilroy of organisaties zoals Save Foundation en zullen ze jou gewoon doorverbinden.

Zorg er in ieder geval voor dat je grondig opzoekwerk doet vooraleer je je verbindt aan een bepaald project. Vergeet ook niet dat je vluchten, vervoer, accommodatie, visums, vaccinaties, … moet in orde brengen.

Als je denkt dat je niets moet betalen als je alles zelf regelt, ben je ook verkeerd. Gratis vrijwilligerswerk bestaat gewoon niet, want er zijn altijd kosten verbonden aan het opzetten van zo’n volunteering project en het huisvesten van mogelijke vrijwilligers (zie hierboven).

Waar je uiteindelijk ook voor kiest; zelf regelen of via een reisorganisatie, ik kan het iedereen van harte aanraden. Je doet niet alleen een goede daad, maar het is ook echt een verrijking voor jezelf en bovendien staat het ook nog eens mooi op je CV!

Ons geweldige team bij Siyafunda. En zoals je ziet,f is vrijwilligerswerk in het buitenland mogelijk voor mensen van alle leeftijden!

Dit artikel was een samenwerking met Kilroy, maar natuurlijk zijn alle meningen en verhalen gewoon van mezelf.

Over de auteur

---

Sam Van den Haute reist al meer dan tien jaar lang de wereld rond. In deze reisgids / blog geeft hij waardevolle tips uit eigen ervaring om jou perfect voor te bereiden en inspireren op een prachtige reis. Dit doet hij vooral op eigen houtje, maar ook tientallen reisorganisaties, toeristische diensten en andere reisprofessionals vertrouw(d)en hem als een ware ‘travel guru’. Sam kan namelijk uit tien jaar ervaring putten als voltijds wereldreiziger, waarbij hij ondertussen alle continenten uitvoerig bezocht.

Sams tips voor reizigers werden tijdens het korte bestaan van deze blog al gedeeld op talrijke kanalen, waaronder Radio 2, NPO 3FM (Nederland), Metro, De Standaard (bijlage Media Planet), Steps, Goodbye reismagazine en heel wat andere platformen.

Omdat Sam tijdens Covid-19 zijn expertise over reizen natuurlijk niet meer kon delen, legde hij zich ook toe op product reviews en lijstjes met cadeau ideeën. Net zoals hij gedetailleerd op onderzoek gaat tijdens het reizen, voert hij sinds 2019 uitvoerig onderzoek uit om tot een waardevolle en eerlijke review of een lijstje vol originele geschenken te komen. Check Out Sam is intussen dan ook uitgegroeid tot een heus beoordelingsplatform dat gewaardeerd wordt door websites en magazines zoals Gezond.be of Computable.